Θεματολογία Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων
1. ΘΕΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΑΓΩΓΗΣ ΥΓΕΙΑΣ
Α. ΓΕΝΙΚΗ ΘΕΜΑΤΟΛΟΓΙΑ
ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ:
Διαχείριση Φυσικών Πόρων
· Εντατικές μορφές εκμετάλλευσης φυσικών πόρων
· Δάση, Αποδάσωση, διάβρωση εδαφών
· Υδάτινοι Πόροι
· Ενέργεια:
Ανανεώσιμες πηγές
Κίνδυνοι από τη χρήση πυρηνικής ενέργειας
· Γεωργία, κτηνοτροφία, μέθοδοι, υπερεκμετάλλευση
Διατήρηση του Φυσικού Περιβάλλοντος
· Οικοσυστήματα : Δομή και λειτουργία χερσαίων και υδατικών οικοσυστημάτων
· Βιοποικιλότητα: απειλούμενα είδη – προστατευόμενες περιοχές
Υποβάθμιση του Περιβάλλοντος
- Ατμόσφαιρα - Ρύπανση του αέρα φαινόμενο θερμοκηπίου, τρύπα όζοντος
- Ρύπανση υδάτων
- Ρύπανση εδαφών
- Ραδιενεργός ρύπανση
- Απόβλητα και Διαχείριση των απορριμμάτων
Περιβαλλοντικοί Κίνδυνοι
· Κλιματικές Αλλαγές
· Φυσικές καταστροφές και ανθρώπινη παρέμβαση
· Περιβάλλον και πόλεμος
Χώρος, Οργάνωση και Χρήση
· Αστικά περιβάλλοντα: αστική ανάπτυξη, χρήσεις, αστικό και περιαστικό πράσινο, οδικά δίκτυα, ηχητική ρύπανση, περιβάλλον σχολικών και εσωτερικών χώρων
· Οικιστική ανάπτυξη, δημόσιος χώρος και περιβάλλον
· Φυσικό Περιβάλλον, σχεδιασμός του διαθέσιμου χώρου, αγροτική ανάπτυξη, τουρισμός, εναλλακτικός και οικολογικός τουρισμός, υιοθεσίες περιοχών
· Περιβάλλον και Μνημεία, αρχαιολογικοί χώροι και ιστορικοί τόποι
· Τοπίο και κατοίκηση, υποβάθμιση του τοπίου
- Γεωλογικά μνημεία και μνημεία της φύσης
Ανθρωπογενές Περιβάλλον – Παράμετροι & Υποβάθμιση
- Περιβάλλον και Επικοινωνία: Μονοπάτια- φυσικές διαδρομές, μεταφορές, συγκοινωνίες
- Περιβάλλον και Ιστορία: τοπική ιστορία, ιστορία μετακινήσεων, φυσική ιστορία, ιστορία πόλεων και αγροτικών εγκαταστάσεων, φυσικά Στοιχεία : Μυθολογία, Λαογραφία
- Το Περιβάλλον ως πηγή έμπνευσης και πεδίο διαλόγου : Περιβάλλον και Τέχνη
- Το περιβάλλον ως έκθεμα : Μουσεία φυσικών επιστημών και τεχνολογίας, φυσικής ιστορίας, συλλογές εκθέματα, περιβαλλοντικά στοιχεία σε συλλογές/ μόνιμες και περιοδικές εκθέσεις μουσειακών οργανισμών
- Το περιβάλλον ως αφήγηση: η φύση και τα περιβαλλοντικά ζητήματα στη λογοτεχνία
- Περιβάλλον, Αντιλήψεις και Ιδέες
- Φύση και Θρησκεία
- Περιβαλλοντική Ηθική
- Δημοκρατία, περιβαλλοντικές δράσεις και περιβαλλοντική συνείδηση
- Καταναλωτισμός και Περιβάλλον
- Το Περιβάλλον ως πεδίο συνάντησης των πολιτισμών – Διαπολιτισμικές Αναφορές
ΑΓΩΓΗ ΥΓΕΙΑΣ:
α. Μαθαίνω για τη ζωή
Υγεία
· Η Υγεία ως πολιτισμικό και κοινωνικό αγαθό
· Διαπολιτισμικές Προσεγγίσεις στην Υγεία και την Ασθένεια
· Εξαρτησιογόνες Ουσίες (καπνός, αλκοόλ, ναρκωτικά )
· Ασθένειες: AIDS, ηπατίτιδα Β, Μεσογειακή αναιμία, καρδιαγγειακά νοσήματα, ασθένειες στο εργασιακό περιβάλλον, σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, καρκίνος
- Στοματική υγιεινή
· Πρώτες Βοήθειες
· Εθελοντισμός και Υγεία : Αιμοδοσία, Προσφορά ιστών και Οργάνων
Ψυχική Υγεία
· Εξαρτήσεις (ναρκωτικά, αλκοόλ, κάπνισμα, ηλεκτρονικά μέσα, τυχερά παιχνίδια, κλπ)
· Ανάπτυξη δεξιοτήτων για αντιμετώπιση του άγχους και του φόβου
· Αντιμετώπιση πένθους
· Αυτοεκτίμηση, Αυτοσυναίσθημα – Ανάπτυξη Δεξιοτήτων
· Συναισθηματική και Ψυχοκινητική Ανάπτυξη – Αντιμετώπιση Προβλημάτων
· Εφηβεία, συμπεριφορές και αντιλήψεις
· Διαπροσωπικές Σχέσεις
Υγεία, Ιστορία και Τέχνη
- Μυθολογία, Ιστορικές Αντιλήψεις για την υγεία, έθιμα, δοξασίες και λαογραφικά στοιχεία
- Μνημεία, Έργα και αρχαιολογικοί χώροι (π.χ. προσωποποιήσεις Υγείας, Ασκληπιεία, Αμφιαράεια κ.ά.)
Υγεία και Λογοτεχνία
· Ζητήματα σωματικής/ ψυχικής υγείας και ποιότητας ζωής στην μυθιστοριογραφία και την ποίηση
β. Αγωγή του Ενεργού Πολίτη
Ανθρώπινα Δικαιώματα – Δημοκρατία
· Προβλήματα Φτώχειας, Αναλφαβητισμού κ.ά
· Δημοκρατικά δικαιώματα, δικαιώματα του πολίτη
· Κοινωνικός αποκλεισμός, Ισότητα ευκαιριών
· Ισότητα φύλων
· Ρατσισμός, ξενοφοβία
Ποιότητα Ζωής
- Κατοικία, Υγιεινή και Ασφάλεια
- Ποιότητα ζωής στο εργασιακό και κοινωνικό περιβάλλον - Έκθεση σε τοξικές ουσίες
- Φυσική Ζωή, άσκηση και υγιεινός τρόπος διαβίωσης
- Διατροφικές συνήθειες και μεταλλαγμένα τρόφιμα
- Εθελοντισμός
- Πολιτική Προστασία: Πρόληψη και αντιμετώπιση έκτακτων καταστάσεων/ Σεισμοί, πλημμύρες, πυρκαγιές
Κυκλοφοριακή Αγωγή
· Οδική συμπεριφορά πεζών και οδηγών
· Οδική συμπεριφορά μαθητών: οι μαθητές ως οδηγοί και ως επιβάτες – διαμόρφωση κυκλοφοριακής συνείδησης
- Οδική Ασφάλεια
Αγωγή του καταναλωτή
· Αγωγή του καταναλωτή και οικονομία
· Αγωγή του καταναλωτή και κοινωνία
· Πληθυσμιακές μετακινήσεις και κατανάλωση
· Υγεία και κατανάλωση
· Ανάλυση προτύπων κατανάλωσης κ.ά.
II. ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ – ΔΡΑΣΕΙΣ ΖΩΗΣ
ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΕΙΦΟΡΙΑ
ΘΕΜΑΤΙΚΟ ΈΤΟΣ 2009-10: ΕΝΕΡΓΕΙΑ- ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ & ΤΟΠΙΚΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΕΣ
Ενέργεια και Περιβάλλον
- Ενέργεια και φυσικοί πόροι
- Ενέργεια και υποβάθμιση περιβάλλοντος
- Ενέργεια και κλιματική αλλαγή
- Ενέργεια και βιοποικιλότητα
- Ενέργεια και θαλάσσια ρύπανση
- Ενέργεια και ερημοποίηση
Ενέργεια και Ανθρώπινη κοινωνία
- Βιώσιμη διαχείριση ενεργειακών πόρων
- Εξοικονόμηση ενέργειας και ανακύκλωση
- Διαμόρφωση νέων ενεργειακών αναγκών
- Ενέργεια και μεταφορές
- Ενέργεια και ποιότητα ζωής
- Κατανομή ενέργειας – Τρίτος Κόσμος
- Ενέργεια και Γεωργία
- Ενέργεια και εναλλακτικές μορφές Τουρισμού
- Βιοκλιματικό σχολείο
- Ενέργεια και διαχείριση απορριμμάτων
- Ενέργεια στη διατροφή μας
- Ενέργεια και πράσινη τεχνολογία
- Χρήση Πυρηνικής Ενέργειας
- Πράσινη αειφορική οικονομία
- Ενέργεια και υπερκαταναλωτισμός
- Ενέργεια και Αειφόρος Ανάπτυξη
- Ενέργεια και διεθνή κέντρα λήψης αποφάσεων
- Ενέργεια και Ευρωπαϊκή Ένωση
- Ενέργεια και βιωσιμότητα ανθρώπινης κοινωνίας
- Ενέργεια και οικονομική κρίση
Ενέργεια και Πολιτισμός
- Ενέργεια και βιομηχανική κληρονομιά
- Αρχαίοι Πολιτισμοί και διαχείριση ενεργειακών πόρων
- Ενέργεια και βιομηχανική επανάσταση
- Ενέργεια στις τέχνες
- Οι τέχνες ως εργαλεία αειφορικής διαχείρισης των ενεργειακών πόρων
- Ενέργεια - Άξονας Πολιτισμού
- Η βιομηχανική- ενεργειακή επανάσταση και οι κοινωνικές ανισότητες που προκάλεσε
- Ενέργεια και πολιτισμικά στοιχεία
- Διαμόρφωση ενεργειακής κουλτούρας
- Ενέργεια και Διατήρηση πολιτιστικής κληρονομιάς
- Ενέργεια και κατοικία
- Αειφορική διαχείριση ενέργειας και βιβλίο
- Ενέργεια και πολιτιστικά – κοινωνικά κινήματα
- Κοινωνική δικαιοσύνη και αειφορία
- Δημοκρατία και αειφορία
Ενέργεια και Ανανεώσιμες ενεργειακές πηγές
- Ηλιακή ενέργεια – εφαρμογές στην τοπική κοινωνία
- Υδάτινη Ενέργεια – φράγματα εργοστάσια κ.λ.π.
- Γεωθερμία – πηγές και διαχείριση
- Αιολική ενέργεια- αιολικά πάρκα
- Βιομάζα – διαχείριση απορριμμάτων, ενεργειακές καλλιέργειες
- Άλλες ενεργειακές ανανεώσιμες πηγές , παλίρροια κ.λ.π.
- Ανάπτυξη αυτόνομων ενεργειακά σχολείων
- Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και οικονομία
- Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και Τρίτος Κόσμος
- Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και αρχαίοι πολιτισμοί
- Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας: ο ρόλος του σχολείου
- Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και διαμόρφωση νέας ενεργειακής πολιτικής
- Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και νέο αναπτυξιακό μοντέλο
Ενέργεια και Υγεία
- Επιπτώσεις στην υγεία της ενεργειακής ρύπανσης
- Ακτινοπροστασία
- Περιβαλλοντικοί- ενεργειακοί κίνδυνοι και δημόσια υγεία
- Ακτινοβολίες και υγεία
- Υπερκατανάλωση ενέργειας και ψυχική υγεία
- Ατμοσφαιρική ρύπανση και υγεία
- Υπερπληθυσμός: οικονομική ανισότητα –Άνιση κατανομή Ενέργειας- επιπτώσεις στην υγεία
- Ενεργειακή ρύπανση και χώροι εργασίας
- Μοντέλα ενημέρωσης αντιμετώπισης της ενεργειακής επίδρασης στην υγεία
2. ΘΕΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ
Ο Πολιτισμός ως ανθρώπινη έκφραση και δημιουργία, ορίζει ένα ευρύ φάσμα των ανθρωπίνων δραστηριοτήτων. Πολιτιστικό πρόγραμμα εξάλλου είναι κάθε δημιουργική διαδικασία που έχει ως αντικείμενό της την καλλιέργεια της αισθητικής καθώς επίσης την ανάδειξη και προώθηση στοιχείων πολιτισμού, μέσω του χορού, του θεάτρου, της μουσικής και εν γένει των εικαστικών τεχνών (ζωγραφική-σχέδιο, γλυπτική, διακόσμηση, αρχιτεκτονική, κινηματογράφος, φωτογραφία, γραφιστική, κεραμική κ.λπ.).
Ενδεικτικά, απαριθμούνται ως στοιχεία του ανθρώπινου πολιτισμού με την ευρεία έννοια, τα οποία διαμορφώνουν τον χαρακτήρα των κοινωνιών, την φυσιογνωμία και την εξέλιξη της σύγχρονης εποχής, τα κάτωθι:
· Γλώσσα
· Γράμματα και τέχνες
· Τρόπος ζωής
· Βασικά δικαιώματα του ανθρώπου
· Σύστημα αξιών
· Παραδόσεις και δόγματα
· Πολιτιστική κληρονομιά
· Λογοτεχνία
· Πνευματικά – καλλιτεχνικά ρεύματα
· Ήθη και έθιμα
· Τεχνολογία
· Κοινωνική και οικονομική οργάνωση
Τα Πολιτιστικά Προγράμματα, όπως ορίσθηκαν ανωτέρω, ως δημιουργικές διαδικασίες για την καλλιέργεια της αισθητικής και για την ανάδειξη-προώθηση στοιχείων πολιτισμού, είναι δυνατόν να αναπτυχθούν σε δράσεις που αφορούν στους παρακάτω θεματικούς άξονες:
· Θεατρικό εργαστήριο: ανάπτυξη παραστατικών δεξιοτήτων των μαθητών, προετοιμασία παράστασης θεατρικού έργου επωνύμου συγγραφέα, δημιουργία πρωτότυπης παράστασης των μαθητών, θεατρικό αναλόγιο κ.ά.
· Μουσικό/ χορευτικό εργαστήριο: συγκρότηση χορωδίας ή ομάδας χορού. Μια τέτοια δραστηριότητα, για να συνιστά πρόγραμμα, προϋποθέτει πρακτική και θεωρητική προσέγγιση του θέματος (π.χ. παραδοσιακοί χοροί μιας συγκεκριμένης περιοχής και διερεύνηση των ιστορικών, κοινωνικών, οικονομικών παραγόντων που επηρεάζουν την εξέλιξή του ή αφιέρωμα στην συγκεκριμένη φορεσιά, κόσμημα κ.ά.).
· Εικαστικό εργαστήριο: πρακτική και θεωρητική προσέγγιση μιας συγκεκριμένης μορφής ή τεχνοτροπίας (π.χ. εργαστήριο κεραμικής, ψηφιδωτού, αγιογραφίας κ.λπ.) ή συγκρότηση ομάδας αισθητικής παρέμβασης στον χώρο του σχολείου.
· Μαθητικός τύπος: έκδοση εφημερίδας ή περιοδικού σε έντυπη ή και ηλεκτρονική μορφή: μια τέτοια δραστηριότητα, για να συνιστά πρόγραμμα, προϋποθέτει συγκεκριμένη συντακτική ομάδα μαθητών, η οποία θα έχει την ευθύνη της συγκέντρωσης, επιλογής, σύνταξης και παρουσίασης της ύλης. Ένα μαθητικό έντυπο, ανάλογα με τον χαρακτήρα του, παρακολουθεί την επικαιρότητα, τα τοπικά και παγκόσμια γεγονότα, περιλαμβάνει συνεντεύξεις, ανταποκρίσεις, παρουσιάσεις, ανακοινώσεις, κ.ά. Δεν αποτελούν πρόγραμμα τεύχη που συγκεντρώνουν τις συνθετικές εργασίες των μαθητών κατά την διάρκεια της σχολικής χρονιάς ή παρουσιάζουν απλώς τις δραστηριότητες της σχολικής μονάδας.
· Λέσχη φωτογραφίας: γνωριμία με την τέχνη και τεχνική της φωτογραφίας, πρακτική άσκηση με αφορμή συγκεκριμένο θέμα και στόχο τον συνδυασμό θεωρίας και πράξης.
· Θέματα πολιτιστικής κληρονομιάς και τοπικής ιστορίας και μυθολογίας (π.χ. αρχιτεκτονική κληρονομιά μιας περιοχής, «υιοθεσία» μνημείων), κοινωνικά (π.χ. ρατσισμός, πρόσφυγες) με προσέγγιση μέσω των διαφόρων μορφών τέχνης (π.χ. πολιτιστικά στοιχεία των οικονομικών μεταναστών, όπως τραγούδια, χοροί, έθιμα κ.ά), λαογραφικά (π.χ. ήθη, παραδόσεις, παιχνίδια)
· Δημιουργία ντοκιμαντέρ με θέματα όπως πορτρέτα προσωπικοτήτων, θέματα της τοπικής κοινωνίας ή της καθημερινής ζωής .κ.ά.
· Κινηματογραφική Λέσχη: γνωριμία με την τέχνη και την τεχνική του κινηματογράφου μέσα από τις προβολές ταινιών, αφιερώματα σε σκηνοθέτες, πρακτική άσκηση δημιουργίας κινηματογραφικού ή διαφημιστικού σποτ κ.λ.π.
· Άλλα καινοτόμα πολιτιστικά προγράμματα.